همانطور که آگاه هستید، پمپ های آب خانگی از نوع تکفاز بوده و برای راه اندازی اولیه دور استارت نیاز به یک جریان الویه بالا هستند که این جریان اولیه از طریق خازن تامین می‌شود. البته در برخی از موارد پمپ آب در حین کار خود، این که به صورت دائم کار کند نیاز به انرژی محرکه خارج از سیم پیچی دارد که این انرژی هم از طریق خازن های دائم کار تامین می‌شود. به صورت کلی می‌توان گفت که برای پمپ‌های آب دو نوع خازن وجود دارد:
- خازن استارتر (شروع کننده): همانطور که در مطالعه کردید متوجه شدید که پمپ‌های آب خانگی تکفاز برای شروع کار خود به یک راه انداز اولیه نیاز دارند که این انرژی راه انداز اولیه از طریق خازن تامین می شود. خازن استارتر نقش مهم و کلیدی برای پمپ‌های آب تکفاز ایفا می‌کند، به طوری که اگر این خازن‌ها برروی پمپ‌های آب نصب نباشند و یا به هر دلیلی از کار افتاده باشند، پمپ آب در هنگام شروع به کار هیچ فعالیتی نداشته و تنها ایجاد سر و صدا می‌کند. اگر در هنگام راه اندازی خازن شما ایراد داشته باشد و نتواند عملیات راه اندازی را به درستی انجام دهد و پمپ شما برای دقایقی در همین وضعیت کار کند، احتمال نیم سوز شدن پمپ و یا سوختن کامل آن وجود دارد. لازم به ذکر است که این خازن‌ها از نظر ابعاد و اندازه از خازن‌های دائم کار بسیار بزرگ‌تر هستند.
- خازن دائم کار: از نام این نوع خازن مشخص است که نوع فعالیت آن ها به چه صورت است. خازن‌های دائم کار پس از راه اندازی اولیه پمپ آب وارد عمل شده و وظیفه روشن ماندن دستگاه را بر عهده دارند. ابعاد و اندازه این نوع خازن ها به نسبت خازن‌های استارتر و یا همان راه انداز کوچک‌تر است، همینطور از ظرفیت کمتری هم بهره می‌برند اما از عمر طولانی‌تری برخوردار هستند چرا که باید به صورت دائم کار کنند. اکثر پمپ‌های آب خانگی دارای خازن استارتر بوده و فاقد خازن‌های دائم کار هستند. این نوع خازن‌ها بیشتر در پمپ‌های آب صنعتی کاربرد دارد و در برخی از پمپ‌های آب ساختمانی در کنار خازن راه انداز و یا همان استارتر مورد استفاده قرار می‌گیرند.
خازن‌ها در کدام سیستم ها استفاده می شوند؟
- تهویه مطبوع
- آبگرمکن
- پکیج
- جکوزی
- فن‌های صنعتی
- کوره‌های صنعتی
- گیت‌های برقی
- پمپ‌های آب خانگی
- پمپ‌های شناور
- پمپ‌های کفکش
- الکتروموتورهای تکفاز
- پمپ‌های آب لجن کش
با توجه به نکاتی که ذکر شد متوجه اهمیت خازن در پمپ‌های آب خانگی، لجنکش‌ها، کفکش‌‌ها، موتورها و … شدید. همینطور با نحوه کارکرد آن‌ها هم آشنا شدید و کاربرد هرکدام یک از خازن‌ها را دانستید. پس به خاطر داشته باشید که خرابی خازن در هر دستگاهی که از آن یاد شد امکان خرابی و ایجاد مشکل در پمپ آب را رقم می‌زند، پس بهتر است که با علائم خرابی خازن‌ها و نحوه کارکرد آن بیشتر آشنا شوید تا از صدمات و خسارات مالی احتمالی جلوگیری کنید. برای این کار بهتر است که علم و آگاهی خود را در این زمینه افزایش دهید، پس همراه ما باشید با ادامه مقاله…
بررسی خازن پمپ آب
پمپ آب های امروزی دارای قطعات مختلفی هستند که بنا به دلایلی از جمله استهلاک در گذر زمان، ممکن است دچار مشکل شوند. از جمله اجزای تشکیل‌دهنده یک پمپ می‌توان به خازن پمپ آب آن اشاره کرد. به طور کلی دو نوع خازن پمپ آب وجود دارد که اولی استارتر و دیگری دائم کار نامیده می‌شود. هرکدام از این خازن‌ها وظایف خاصی دارند که عملکرد صحیح پمپ به آن‌ها وابسته است. اما نحوه مراقبت از این خازن‌ها به چه صورت است؟ آیا در صورت خرابی، خودمان می‌توانیم آن‌ها را تعویض کنیم؟ تفاوت میان این دو خازن چیست؟ در ادامه این مطلب از الین پمپ قصد داریم تا به این سوالات پاسخ دهیم.
معرفی انواع خازن پمپ آب
همانطور که گفته شد، پمپ‌های آب امروزی از قطعات مختلفی تشکیل شده‌اند که از جمله آن‌ها می‌توان به پمپ آب اشاره کرد. پمپ‌های آب امروزی از دو نوع خازن استفاده می‌کنند که در بخش پیشین به آن‌ها اشاره شد. خازن‌ها این وظیفه را دارند که انرژی الکتریکی را در خود ذخیره کنند و در جایی که موتور به برق زیاد نیاز داشت، این میزان الکتریسیته را به موتور تزریق کنند. در ادامه این بخش قصد داریم تا به طور تخصصی درباره هرکدام از خازن‌های مورد استفاده در پمپ آب صحبت کنیم.
خازن استارتر
زمانی که پمپ آب نیاز به روشن‌شدن دارد، برق زیادی را می‌خواهد. از این رو خازنی سر راه مدار این پمپ‌ها قرار داده شده است که این انرژی را با کمک پریز تامین کند. از این رو این خازن به خازن استارتر معروف است. اگر دستگاه پمپ آب شما مجهز به این نوع خازن نباشد، موتور در زمان روشن شدن، نمی‌تواند عملکرد داشته باشد و فقط صدا تولید می‌کند. از این رو خرابی این خازن‌ها می‌تواند خسارات جبران ناپذیری را برای شما به همراه داشته باشد. در نظر داشته باشید که این نوع خازن‌ها اندازه و ظرفیتی بیشتر نسبت به نوع دیگر خود دارند و از این رو قیمت آن‌ها هم بالاتر است.
خارن دائم کار
همانطور که گفته شد، پمپ آب از دو نوع خازن بزرگ تشکیل شده است. نوع دیگر خازن به‌کار رفته در این پمپ‌ها خازن دائم کار است. این نوع خازن‌ها پس از روشن شدن پمپ آب وارد مدار می‌شوند و الکتریسیته مورد نیاز را تامین می‌کنند که دلیل نام‌گذاری آن‌ها به همین نام است. در نظر داشته باشید که خازن‌های دائم کار بیشتر مورد استفاده در پمپ‌های خانگی و پمپ‌های صنعتی هستند که بتوانند توان مورد نیاز را برای موتور فراهم کنند.
چه زمانی باید خازن را تعویض کرد
نکته‌ای که درباره خازن‌ها باید در نظر داشته باشید این است که خازن‌ها از اقلام مصرفی یک پمپ آب به شمار می‌روند از این رو با گذر زمان ممکن است آسیب ببینند. به طور کلی می‌توان طول عمر هر خازن را در حدود 3 سال دانست. البته با توجه به کیفیت‌‍‌های پایین قطعات امروزی، این مدت زمان هم به همان تناسب کیفیت پایین خواهد آمد.
اشاره به این نکته خالی از لطف نیست که پمپ‌های آب مخصوصا پمپ‌های آب خانگی اگر در معرض گرما و حرارت قرار داشته باشند، عمر خازن‌ها به شدت کاهش پیدا خواهد کرد. از این رو بهتر است پمپ آب شما همواره در خنکی قرار داشته باشد و کار کند.
یکی دیگر از دلایل تعویض خازن پمپ آب پس از مدت 3 سال این است که در برخی اوقات و با توجه به کیفیت خازن، اگر درون آن فرآیندی شیمیایی رخ بدهد یا از آن چیزی نشتی کند، باعث خواهد شد تا خارن ناگهان منفجر شود. شاید این انفجار برای شما خطرناک نباشد و صدایی ایجاد نکند، اما می‌تواند دلیل مرگ و خرابی موتور پمپ شما باشد. یک خازن پمپ آب در برخی اوقات محتوی روغن است. اگر این روغن نشت کند، باعث همان انفجاری خواهد شد که پیش‌تر به آن اشاره کردیم. از این رو به هیچ عنوان نشتی روغن را دست کم نگیرید.
همچنین بد نیست بدانید که خازن‌ها برای تعویض، نشانه‌هایی دارند که از جمله آن‌ها می‌توان به باد کردن آن اشاره کرد. زمانی که شما نشانه‌هایی از بادکردن یا سوراخ‌شدن را در خازن خود مشاهده کنید، باید سریع آن را قطع کرده و با خازن جدید تعویض کنید.
نحوه تعویض خازن پمپ آب
پیش از اقدام برای تعویض خازن پمپ آب تمام جوانب احتیاطی را رعایت کنید. در نظر داشته باشید که یک خازن روند تعویض بسیار آسانی دارد. در اولین قدم باید پمپ آب را از برق بکشید. سپس باید در جعبه کنترل برق پمپ را باز کرده و اتصال خازنی را که مشاهده می‌کنید، قطع کنید. سپس باید از همان راهی که خازن خراب را درآورده‌اید، خازن جدید را جا بزنید. پس از این کار می‌توانید در جعبه برق پمپ را ببندید و آن را به برق بزنید. حال، خازن شما تعویض شده و در حال کار است.
نحوه اتصال خازن به پمپ شناور
نحوه اتصال خازن به پمپ شناور کار بسیار دشوار و پیچیده‌ای نیست، اما با این حال توصیه همیشگی ما این است که برای جلوگیری از بروز هرگونه خطا و ایراد در هنگام و پس از تعویض خازن، حتما با یک متخصص تماس بگیرید. اما به صورت کلی این کار کاری نیست که برای شما دشوار باشد، شما می‌توانید به راحتی و طبقی مراحلی که در اینجا ذکر می‌شوند اقدام به تعویض خازن کنید آن هم بدون اینکه به مشکلی بربخورید.
در مرحله اول و پیش از هر چیزی بهتر است که ایمنی را رعایت کنید. برای این کار هر گونه اتصال برق با شناور را قطع نمایید. پس از آن اقدام به باز کردن درب بالایی شناور کنید. معمولا خازن‌ها در این قسمت از شناورها جای گذاری شده‌اند. در معدود مواردی هستند که به نسبت طراحی شناور خازن در جای دیگری غیر از جای ذکر شده قرار می‌گیرد. برای بازکردن درب بالایی شناور نیاز به آچار آلن دارید، این را فراموش نکنید.
پس از آن که درب بالایی باز شد خازن را مشاهده می‌کنید. خازنی که برروی دستگاه سوار است باید بررسی شود تا متوجه شوید که آیا ایرادی دارد یا خیر! ایراداتی از قبیل سوراخ شدن، نشت روغن، خارج شدن محتویاتی از آن و برخی ایرادات دیگر که در این مقاله به آن اشاره شد. اگر خازن یکی از ایرادات ذکر شده را داشت، نشان از خرابی آن است. اما اگر از ایراداتی که نام برده شد خبری نبود باید خازن تست شود تا متوجه شد که ایراد کار کجاست. در این جاست که حتما نیاز به یک متخصص با ابزار و لوازم مخصوص او را دارید.
به خاطر داشته باشید که خازن های سالم همیشه در خود انرژی مهارنشده ذخیره کرده اند که در هنگام اتصال به موارد رسانا خود را آزاد می‌کنند. پس حواستان باشد تا سیم‌های خازن با بدن شما برخورد نکند. زیرا امکان دارد که انرژی الکتریکی خازن شما را شوکه کند.
پس از آن که خازن را از سیم‌های رابط جدا کردید نوبت به آن است که خازن جدید را جایگزین آن کنید. خازن جدید را درست مطابق خازن قبلی به سیم‌های رابط متصل کنید. قبل از اینکه درب شناور را ببندید بهتر است که یک بار آن را روشن کنید تا از صحیح بسته شدن خازن اطمینان حاصل نمایید.
خب، حال که از اتصال خازن به شناور اطمینان حاصل کردید، بهتر است که در پوش شناور را ببندید. حال که با تعویض خازن آشنا شدید لازم دانستیم که نکته‌ای قابل توجه را برای شما بگوییم، این که اگر در تعویض خازن خود تعلل کنید احتمال این که شناور شما به صورت کلی از کار افتد و یا سیم پیچی بسوزد هست. پس بهتر است در هنگام برخورد با هر کدام از علائم خرابی خازن هر چه سریعتر اقدام به تعویض خازن کنید. حال چه قرار است خازن را خودتان تعویض کنید و یا اینکه از یک متخصص با تجربه کمک بگیرید. اصل عمل هیچ فرقی ندارد، این اقدام است که در این هنگام بسیار مهم است. زیرا هر کجا که جلوی ضرر را بگیرید، منفعت است.
سیم کشی خازن پمپ آب
تصویری که در زیر مشاهده می‌کنید، سربندی یک سیم پیچی اصلی به همراه یک سیم پیچی اصلی را که به کمک خازن سری شده است به شما نمایش می‌دهد. می‌توان بر اساس این سربندی نتیجه گرفت که گشتاور راه انداز موتور و پمپ آبی که بدین شکل با خازن سربندی شده باشند، بسیار مناسب و خوب است. چرا که بیشترین گشتاور در موتورها و پمپ های تکفاز با این زاویه به دست می‌آید. شما پس از آنکه موتور را راه اندازی می‌کنید، امکان دارد عبور جریان بالا از خازن باعث سوختن و از بین رفتن آن بشود، به همین جهت است که باید خازن را به وسیله‌ی یک کلید گریز از مرکز از بقیه مدار جداسازی کرد.
به دلیل عبور جریان زیاد از خازن، خازن راه انداز یا همان استارتر که در پمپ و یا موتور مورد نظر استفاده می‌شود باید ظرفیت بالایی داشته باشد. اما این نکته بسیار مهم است که خازن نباید ظرفیت‌اش کمتر از خازنی باشد که قبلا برروی پمپ و یا الکتروموتور نصب بوده است. شما برای تهیه یک خازن می‌توانید از خازن‌های الکترولیتی که هم از ظرفیت بالایی برخوردارند و هم این که قیمت مناسب تری دارند استفاده نمایید.
همانطور که در ابتدای مقاله با انواع خازن‌ها آشنا شدید متوجه شدید که خازن‌های راه انداز و خازن‌های دائم کار، خازن‌هایی هستند که در پمپ‌ها و الکتروموتورها بر حسب نیاز و این که قرار است کار صنعتی انجام دهند و یا غیرصنعتی، مورد استفاده قرار می‌گیرند. خازن‌های راه انداز جهت راه اندازی الکتروموتور، پمپ آب، شناور و … مورد استفاده قرار می‌گیرند اما خازن‌های دائم کار جهت ادامه کار موتور مورد استفاده قرار می‌گیرند. همینطور خازن‌های دائم کار از عمر بالایی برخوردار بوده و از ابعاد کوچک‌تری نسبت به خازن‌های راه انداز برخوردارند.
با توجه به این که اگر خازن راه انداز یا استارتر با سیم پیچ راه انداز یا استارتر به به صورت سری نصب شده باشند تا در هنگام راه اندازی اختلاف فاز بسیار کمی داشته باشند اما در زمان کار، اختلاف فاز آن ها به بیش از 90 درجه برسد، می‌شود که خازن را در مدار نگه داشت. تنها در این صورت است که مقدار ظرفیت خازن‌های دائم کار نسبت به خازن‌های راه انداز کمتر شده و در زمانی که موتور می‌خواهد شروع به راه اندازی کند، جریان کمتری را از خود عبور می‌دهد.
در هنگام خرید خازن های دائم کار باید توجه داشته باشید که خرید خازن‌های الکترولیتی گزینه مناسبی نمی‌باشد. چرا که خازن دائم کار باید به صورت پیوسته کار کند و در مدار جریان داشته باشد، برای همین از خازن‌های روغنی باید استفاده شود. چرا که این نوع خازن‌ها از طول عمر بالاتری نسبت به خازن‌های الکترولیتی برخوردار بوده و باعث اُفت راندمان، گشتاور و ضریب قدرت کار موتور نمی‌شوند. تصویری که در زیر مشاهده می‌کنید، نحوه سیم‌بندی پمپ و الکتروموتور تک فاز با خازن دائم کار میباشد.
علائم خرابی خازن پمپ آب
پمپ آب خانگی از آن جهت که یکی از تجهیزات مهم یک ساختمان است و هر زمان که یکی از شیرهای منشعب به پمپ آب باز می‌شود، شروع به کار می‌کند نیازمند آن است که هر از چندگاهی سرویس شود. خازن پمپ آب همانطور که اطلاع دارید عملیات راه اندازی را بر عهده دارد، به همین جهت هر زمان که پمپ آب روشن می‌شود، خازن راه اندازه مورد استفاده قرار می‌گیرد. به همین جهت یکی از لوازم به شدت مصرفی پمپ آب محسوب می‌شود که باید در یک بازه زمانی مشخص تعویض شود. چرا می‌گوییم تعویض و از کلمه تعمیر استفاده نمی‌کنیم؟ به این دلیل که این وسیله مصرفی در بیشتر مواقع قابل تعمیر نبوده و اصولا تعمیر آن از نظر مالی به صرفه نبود. به همین جهت در هنگام خرابی این قطعه اقدام به تعویض آن می‌شود. خازن‌ها به مانند باطری‌های موبایل هستند و پس از مدتی استفاده قابلیت خود را رفته رفته از دست داده و دیگر مانند روز اول کار نمی‌کنند. یکی از عواملی که باعث کاهش عمر خازن می‌شود گرمای ایجاد شده توسط خود پمپ و یا محیطی است که در آن کار می‌کند.
باید توجه داشته باشید که پمپ آب در هنگام روشن شدن چه عملکردی دارد. اگر پمپ آب شما به آهستگی شروع به کار کند و یا در هنگام استارت اولیه شروع به زوزه کشیدن کند، احتمال این که خازن دچار ایراد و اشکالی شده باشد وجود دارد. یا اگر متوجه شدید که دمای بدنه پمپ آب بیش از حد گرم شده و از حالت عادی خارج شده است، این هم می‌توانید یکی از دلایلی باشد که خازن از مدار خارج شده باشد. همینطور می‌توان به لرزش بیش از حد موتور در هنگام راه اندازی هم اشاره کرد. درست در زمانی که موتور شروع به کار می‌کند می‌بینید بدون اینکه فعالیت خاصی داشته باشد، لرزش‌هایی دارد که این خود نشانه خوبی نیست و یکی از علائم ایراد داشتن خازن راه انداز است که در موتور تعبیه شده و به درستی فعالیت نمی‌کند. توصیه می‌شود که در این هنگام ابتدا پمپ آب را از برق جدا کرده و در ادامه سعی کنید با یک تعمیرکار تماس بگیرید تا بتواند پمپ آب شما را عیب یابی کند و از بروز هر گونه خسارت مالی جلوگیری کند. البته لازم به ذکر است که زوزه کشیدن پمپ آب همیشه به دلیل ایراد خازن نیست، امکان دارد که بلبرینگ‌ها خرد شده باشند و نیازمند تعویض باشند. به همین جهت است که توصیه می‌شود حتما با یک تعمیرکار تماس بگیرید و با مشورت او اقدام به عمل کنید تا متحمل هزینه‌های بیشتری نشوید.
مواردی که باعث خرابی خازن می‌شوند هم مشخص هستند و شما می‌توانید با یک نگاه به خازن متوجه شوید که خازن شما از کار افتاده است یا نه. اگر خازن نشتی روغن داخل خازن داشته باشد، باد کرده باشد و یا سوراخ و حفره برروی بدنه خازن ایجاد شده باشد امکان خرابی خازن بسیار بالاست.
عواملی که باعث خرابی خازن می‌شوند:
- ایجاد نشتی روغن داخل خازن
- بیرون آمدن محتویات داخل خازن
- ایجاد سوراخ و حفره برروی بدنه خازن
- بادکردن بدنه خازن
علائمی که نشان از خرابی خازن دارند:
- گرم شدن بیش از حد پمپ آب و یا موتور
- لرزش بیش از حد پمپ آب و یا موتور
- ایجاد اخلال در هنگام روشن شدن پمپ آب
- روشن نشدن پمپ آب و یا موتور
تامین قطعات پمپ آب از الین پمپ
خازن‌ها وظیفه دارند تا جربان الکتریسیته را در خود ذخیره کرده و سپس آن‌ها را در زمان نیاز وارد مدار کنند. پمپ‌های آب هم از یک یا دو نوع خازن با توجه به نوع خود استفاده می‌کنند که یکی استارتر و برای راه‌اندازی موتور و دیگری دائم کار و برای تداوم روند حرکت موتور هستند. در نظر داشته باشید که این خازن‌ها باید از کیفیت بالایی برخوردار باشند تا مدت زمان زیادی برای شما کار کنند. از این رو باید از یک مجموعه معتبر و فعال در این زمینه نسبت به خرید آن‌ها اقدام کرد.
الین پمپ، مجموعه‌ای فعال در این زمینه است که به شما این امکان را خواهد داد تا بتوانید انواع قطعات پمپ‌های آب از جمله خازن‌های آن‌ها را با بالاترین کیفیت و تضمین اصالت دریافت کنید. شما می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه تامین قطعات و دریافت قیمت محصولات این شرکت، به وب‌سایت الین پمپ مراجعه کنید.
سلام.. ممنون بخاطر ارائه اطلاعات مناسب و دقیق تون. تشکر🙏
سلام ممنون از توجه شما