مقررات ایمنی موتورهای الکتریکی
موتورهای الکتریکی دارای قطعات متحرك خطرناك هستند، ولی در صورت رعایت مقررات ایمنی موتورهای الکتریکی از خطرات احتمالی جلوگیری می‌شود و همچنین باعث افزایش کارایی و طول عمر دستگاه و همچنین افزایش ایمنی و مانع آسیب‌های احتمالی به دستگاه و در نتیجه حوادث ناگوار می‌شود.
آنچه در این محتوا می خوانید :
نمایش سرفصل ها
الکتروموتور یا موتورهای الکتریکی
الکتروموتور یا دینام نوعی ماشین الکتریکی است که انرژی الکتریکی را به انرژی حرکتی و انرژی حرکتی را به انرژی جنبشی تبدیل می‌کند. به طور کلی، دینام دارای یک میدان مغناطیسی دوار است که به تولید آسانتر انرژی الکتریکی و همچنین امکان انتقال انرژی الکتریکی در طول مسافت‌های طولانی کمک می‌کند.
اغلب الکتروموتور ها دوّار هستند، البته موتورهای خطی هم وجود دارند. در یک موتور دوار، بخش متحرک که معمولاً درون موتور قرار دارد، چرخانه یا روتور نامیده می‌شود که در اثر گشتاور ناشی از نیرویی که توسط میدان مغناطیسی وارد می‌شود، روتور حول محور خود می‌چرخد و تولید نیروی حرکتی می‌کند. بخش غیر متحرک و ثابت در الکتروموتورها به ایستانه یا استاتور معروف است.
کاربرد موتورهای الکتریکی
دینام‌ها کاربردهای فراوانی در زندگی روزمره‌ی ما دارند و بخش جدایی‌ناپذیری از صنعت هستند. از الکتروموتورها برای به حرکت درآوردن وسایل حمل‌ونقل زمینی، دریایی و هوایی مانند هلیکوپترها و همچنین خودروها و دوچرخه‌های برقی استفاده می‌شود. از این دینام ها در دستگاه‌های الکترونیکی خانگی و صنعتی مانند چرخ گوشت، مخلوط کن و … نیز استفاده می‌شوند.
یکی از کاربرد خاص موتورهای الکتریکی، کاربرد معکوس آنها، یعنی در حالت ژنراتوری است. در این حالت، بجای تبدیل انرژی الکتریکی به مکانیکی از آنها برای تبدیل انرژی مکانیکی به انرژی الکتریکی استفاده می‌شود. مثل موتورهای داخل سدها، که از انرژی آب، برای تولید برق استفاده می‌کنند.
نکات ایمنی هنگام کار با موتورهای الکتریکی
هنگام کار با موتورهای الکتریکی باید به نکات ایمنی مربوط به كاربری، جابجايی و انبار كردن و نصب به درستی و توسط افراد متخصص انجام شود تا از خطرات احتمالی جلوگیری شود. مقررات ایمنی موتورهای الکتریکی باعث افزایش کارایی و طول عمر دستگاه و همچنین افزایش ایمنی و مانع آسیب‌های احتمالی و حوادث ناگوار می‌شود.
مقررات ایمنی موتورهای الکتریکی هنگام استفاده
موتور الکتریکی برای اتصال به برق صنعتی طراحی شده است. شرايط در محل نصب موتور بايد طبق اطلاعات داده شده روی پالك موتور باشد و بر آن منطبق باشد. به طور کاربردی، درجه‌ی حفاظت مشخص شده بايد با درجه‌ی حفاظت موتور وصل شده به آن هماهنگ باشد و با آن مطابقت داشته باشد.
مقررات ایمنی موتورهای الکتریکی هنگام جابجايی و انبار
قالب‌هايی كه به موتور متصل شده‌اند به طور خاص برای حمل و نقل و جابجایی در نظر گرفته شده‌اند. قطعات و بارهای اضافی نبايد بر آن اعمال شوند. قبل از به كارگيری دستگاه، قفل‌های جابجايي موجود بايد باز شوند. تجهيزات الكتريكی و موتورها با اشکالت و ايرادهای قابل تشخيص دیداری، نبايد به كار گرفته شوند.
مقررات ایمنی موتورهای الکتریکی هنگام نصب
وقتی كه تجهيزات الكتريكی نصب می‌شود، بايد در نظر داشت كه اطلاعات تكنيكی؛ وضعيت و شرايط كار دستگاه، توصيه‌های ايمنی، قوانين جاگذاری و قوانين خاص نصب دستگاه كاملا رعايت شوند. شایان ذکر است که طراحی و ساخت در مواردی كه موتور به صورت عمودی وصل می‌شود و شفت به سمت پایین است، باید تدابيری در نظر گرفته شود تا از ورود اجسام خارجی به درون كانال‌های هوا جلوگيری به عمل آيد. عدم خفگی و گرفتگی سيستم تهويه موتور جهت اطمينان از خنک شوندگی موتور بايد كامال رعایت شود.
مقررات ایمنی هنگام کار با موتورهای الکتریکی
موتورهای الکتریکی دارای قطعات متحرك خطرناك هستند. شديدترين آسيب‌های وارده به کارکنان یک کارخانه و دستگاه، به علت استفاده ناصحیح و كاركرد غلط به خاطر باز كردن و یا قطع وسايل حفاظتی و تعمير و همچنین نگهداری اشتباه رخ می‌دهد. ایمنی فقط در شرايطی كه افراد واجد شرايط و آموزش دیده با دستگاه کاز کنند،تضمين شده است و در غیر این صورت احتمال آسیب و خطرات ناشی از ناآگاهی بالا می‌رود. بنابراین مقررات ایمنی در صورتی كه دستورالعمل‌های كار و نگهداری به درستی انجام شود، معتبر هستند و بايد به صورت جدی به کار گرفته شوند.
- خروجی سیم پیچ‌ها و سر کابل موتورهای الکتریکی باید پوشیده و محصور باشند. برداشتن پوشش‌ها در موقع کار با موتورهای الکتریکی ممنوع است. باید توجه داشت که قسمت‌های گردنده‌ی موتورهای الکتریکی مثل محورها، کوپلینگ‌ها، بادبزنها و غیره نیز باید محصور باشند.
- ضمن رعایت تدابیر احتیاطی زیر، بازرسی موتورهای الکتریکی در حین کار، توسط افراد تعلیم دیده، مجاز است.
- باید مراقب بود تا لباس یا پارچه‌های مخصوص تمیز کردن، با قطعات دوار موتور تماس پیدا نکند، کار باید با لباس مناسب که آستین‌های آن بسته است و گشاد نیست، انجام گیرد.
- از زیر پایی لاستیکی عایق یا دمپایی پلاستیکی استفاده نمود.
- لمس کردن قسمت‌های حامل جریان با فازهای مختلف با دو دست یا قسمت‌های حمل جریان و قسمت‌های اتصال زمین شده در آن واحد ممنوع است. در صورت نیاز باید ابزار با دسته‌ی عایق مورد استفاده قرار گیرد.
- در مورد موتورهای الکتریکی دو سرعته در حال کار، سیم پیچی و کابل تغذیه کنندهایی که در وضعیت رزرو مربوط به سرعت دیگر قرار دارند، باید همانند قسمت‌های برق‌دار تلقی گردند.
- قبل از راه اندازی موتور الکتریکی مکانیسم‌های مرکب یا موتورهای الکتریکی که از محل‌های مختلف فرمان می‌گیرند باید اطلاع رسانی انجام شود. اگر دستگاه‌ها و تجهیزات فرمان آنها در محل‌های مختلفی قرار داشته باشند، راه اندازی آنها فقط پس از دریافت جواب مساعد از جانب مسئول مکانیزم مزبور مبنی بر آماده بودن دستگاه‌ها صورت می‌گیرد.
- قبل از شروع سرویس موتورهای الکتریکی پمپ آب خانگی، مکنده‌ها یا دمنده‌های هوا فن کویل‌ها، جهت جلوگیری از گردش موتور الکتریکی به وسیله مکانیزم باید تدابیری اتخاذ نمود، چنین تدابیری عبارتند از بستن شیر فلکه مربوطه و قفل و زنجیر نمودن آنها ضمن قطع مدار فرمان و آویختن تابلوی «وصل نکنید افراد مشغول کار هستند» در موتورخانه.
- هنگام باز کردن کابل تغذیه موتور الکتریکی، انتهای هر سه فاز کابل باید اتصال کوتاه شده و به زمین وصل باشد.
باید توجه داشت که موتورهای الکتریکی دارای قطعات متحرك خطرناك هستند و در صورت رعایت نکردن مقررات ایمنی در حین کار با موتورهای الکتریکی ، صدمات جبران ناپذیری به دستگاه و کارکنان وارد خواهد شد و ندامت و پشیمانی از خود برجای خواهد گذاشت.