الکتروموتور تک فاز چیست؟!

بسیاری از افراد متخصص و غیر متخصص نیازمند آشنایی با الکتروموتور تک فاز هستند، زیرا یکی از اجزای اصلی به کار رفته در صنایع کوچک و بزرگ الکتروموتور تک فاز است،به صورت کلی   همچون ماشینی است که نیروی الکتریکی را به نیروی مکانیکی خطی یا چرخشی تبدیل میکند، در ادامه این مقاله همراه ما باشید تا با الکتروموتور تک فاز بیشتر آشنا شوید.

ساختار موتور های الکتریکی

موتور های الکتریکی بر اساس ساختار به دو قسمت الکتروموتور سه و فاز الکتروموتور تک فاز تقسیم می شوند.

ساختار الکترو موتورهای تک فاز از یک بخش متحرک و یک بخش ثابت تشکیل شده است،بخش ثابت آن شامل روتور و استاتور می باشد، جالب است بدانید روتور در نظر گرفته شده برای الکتروموتور تک فاز از نوع قفسه سنجابی است،در ساختار موتور تک فاز از یک کلاف یا پیچه استفاده شده است که در پی وصل شدن موتور به منبع تغذیه ،جریانی در کلاف موتور برقرار می شود، این جریان الکتریکی باعث تولید میدان مغناطیسی ضربانی و همچنین تحریک روتور برای ارتعاش می شود ، ضربات ایجاد شده برای به حرکت درآوردن موتور از طریق استارتر یا همان آغازگر انجام می شود، بهتر است به این نکته توجه کنید که کلاف اضافی موجود در استاتور به عنوان استارتر یا همان آغازگر شناخته می شود.

ساختار الکتروموتور تک فاز

در این قسمت به ساختار اصلی الکتروموتور تک فاز که شامل استاتور و روتور است می پردازیم.

استاتور: یکی از اجزای مهم موتور الکتریکی استاتور است که در نوع سه فاز و تک فاز به کار می رود ، در ساخت استاتور از آهن و آلومینیوم استفاده می شود، این قطعه شبیه به یک سیلندر خالی و شیاردار است که در داخل آن شیارها، سیم پیچ هایی باروکش قرار می گیرند،به هر کدام از این سیم پیج ها کلاف می گویند، هسته های قرار گرفته در درون هر کلاف یک آهنربای مغناطیسی را تشکیل می‌دهند،کلاف های استاتور علاوه بر اتصال مستقیم به منبع انرژی با جریان متناوب باعث ایجاد یک میدان مغناطیسی چرخنده می شوند.

روتور: یکی دیگر از قطعات اصلی به کار رفته در الکتروموتور تک فاز روتور است که بر روی شفت استاتور قرار می گیرد، روتور و هسته آن از جنس فولاد، مس و آلومینیوم ساخته می شود،یکی از رایج ترین انواع روتور ها که در موتور های الکترونیکی استفاده می شود ،روتور قفس سنجابی است،جریان مغناطیسی که توسط استاتور ایجاد شده است به روتور منتقل می شود، در این فرایند گشتاور تولید شده و نیروی کافی را برای چرخش روتور فراهم می کند،لازم به ذکر است گردش روتور را دور یا سرعت نامی می نامند، این شاخص بر اساس دور بر دقیقه است.

عملکرد و توان خروجی

به صورت کلی الکتروموتورهای تک فاز در ابعاد کوچکی تولید می شوند، اصولا عملکرد الکتروموتورهای تک فاز بر اساس خاصیت القایی صورت می گیرد،الکتروموتورهای القایی یکی از رایج ترین انواع دینام در مصارف صنعتی و خانگی است، این نوع به دلیل بادوام بودن، قابلیت اتصال راحت، هزینه پایین و همچنین طراحی ساده پرمصرف هستند، توان خروجی الکتروموتورهای تک فاز بر اساس نوع کاربرد و نحوه استفاده، ۱ تا ۵ اسب بخار تخمین زده شده است.

انواع موتور در الکتروموتورهای تک فاز

موتور القایی با فاز شکسته

الکتروموتور تک فاز با فاز شکسته تشکیل شده از دو پیچه که یکی از آنها پیچ های اصلی و دیگری پیچه استارت است می باشد، پیچه استارت سیم های نازک تری در مقایسه با پیچه اصلی دارد، به همین دلیل تعداد دور آن کمتر است، یکی از مهمترین کارکرد های پیچه استارت ایجاد مقاومت است،همچنین کارایی پیچه اصلی نگه داشتن موتور الکتریکی در حال چرخش است،از موارد کاربرد موتور القایی تک فاز به فاز شکسته می توان به فن ها اشاره نمود، که برای روشن و خاموش کردن دستگاه ها نیازمند گشتاور پایین هستند.

موتور القایی با خازن دائمی اسپلیت

موتورهای القایی با خازن دائمی اسپریت دارای یک خازن متصل به پیچه استارت هستند، این نوع خازن تا هنگام رسیدن الکتروموتور به سرعت چرخش در نقش یک پیچه کمکی انجام وظیفه می کند،این ویژگی امکان استفاده از این نوع الکتروموتور ها را برای خاموش و روشن شدن در سرعت بالا فراهم می کند.

موتور القایی با استارت خازنی

الکتروموتورهای القایی با استارت خازنی متشکل از یک خازن سری برای ارتقای استارت دستگاه می باشد،به کارگیری سوئیچ گریز از مرکز در این الکتروموتور برای رسیدن سرعت نامی به بازه ۷۵ درصد است، که موجب خارج شدن پیچه استارت از مدار می شود ،همچنین در این نوع الکتروموتور گشتاور بیشتری به دلیل موازی بودن خازن با مدار استارت تولید می شود، از موارد کاربرد الکتروموتور با استارت خازنی می توان به پمپ آب و تسمه های نقاله اشاره کرد.

موتور القایی دو خازنه

در الکتروموتورهای تک فاز دو خازنه یکی از خازن ها برای کمک و دیگری برای استارت استفاده می شود،یکی از ویژگی‌های الکترو موتورهای القایی استارت با خازن یا به اصطلاح دو خازنه این است که این نوع الکتروموتور ها مشابه الکتروموتور با خازن دائمی اسپیلت هستند و بعد از شروع کار خازن دائمی از مدار خارج می شود، این موضوع باعث ایجاد گشتاور اضافه و در نتیجه بازده بیشتر در این نوع الکتروموتور شده است، هزینه این نوع الکتروموتور در مقایسه با انواع دیگر گران تر است.

موتور القایی با حلقه اتصال کوتاه

الکتروموتورهای تک فاز القایی با حلقه اتصال کوتاه دارای کلاف هستند،در اصطلاح به این نوع الکتروموتور ها قطب سایه دار نیز می گویند،در هنگام استارت خوردن حلقه مسی بخش اندکی از هر قطب الکتروموتور را احاطه می کند به همین دلیل الکتروموتور به دو قسمت تقسیم می شود و میدان مغناطیسی در قسمتی که سایه دار است کاهش می یابد، این اختلاف باعث چرخش محور ها می شود ،این نوع الکتروموتورهای تکفاز با حلقه اتصال کوتاه یا به اصطلاح قطب سایه دار نسبت به بقیه الکتروموتور ها ارزان تر هستند.

پیشنهاد مطالعه بیشتر : عیب یابی الکتروموتور

کاربرد الکتروموتور تک فاز

انواع مختلف الکتروموتورهای تک فاز در بسیاری از حوزه های صنعتی و مصارف خانگی مورد استفاده قرار می گیرد، این نوع الکتروموتور به صورت عمده در منازل، اداره ها، فروشگاه ها و همچنین شرکت های صنعتی مورد استفاده است ،از رایج ترین کاربردهای این نوع الکتروموتور می توان به لوازم خانگی، دریل، سیستم های باز و بسته کردن درب گاراژ، تهویه مطبوع خانگی و تجاری، ماشین لباسشویی، کولرهای آبی و پمپ اشاره کرد.

مزایای استفاده از موتورهای تک فاز

استفاده از موتورهای تک فاز مزایای فراوانی دارد به همین دلیل است که در مصارف خانگی و صنعتی بسیار پرکاربرد هستند ،یکی از دلایل کاربرد فراوان این نوع الکتروموتور استفاده از برق شهری به عنوان برق مصرفی است،از دیگر مزایای این نوع الکتروموتور ها می توان به: مقرون به صرفه بودن و هزینه پایین، تعمیرات آسان و طول عمر،قابلیت طراحی با بازدهی بهینه و توان بالا و همچنین قابلیت کنترل سرعت اشاره کرد.

در این مقاله سعی کردیم شما را با الکتروموتور تک فاز انواع آن ،مزایا و کاربرد آشنا کنیم ،الکتروموتور ها از انواع موتورهای الکتریکی القایی هستند که دارای دو نوع سه فاز و تک فاز می باشند ،نوع تک فاز این نوع موتورها در مصارف مختلفی کاربرد دارد که می توان به پمپ های خانگی و صنعتی لباسشویی و… اشاره کرد، برق مصرفی این نوع الکتروموتور ها از برق شهری تک فاز تامین می شود ،به همین دلیل است که در مصارف خانگی و صنعتی بسیار پرکاربرد هستند،در صورتی که علاقه مند به نحوه انتخاب الکتروموتور هستید می توانید سایر مقالات سایت را نیز مطالعه کنید.