به علت استفاده کردن از خازن در موتور کولر آبی، این کولر به عنوان موتور خازنی هم شناخته میشود. حجم هوا دهی و قدرت کولر آبی به قدرت موتور آن بستگی دارد. موتور کولر که با قدرت های ۰.۷۵ ، ۰.۵ و ۰.۲۵ اسب بخار یا بیشتر وجود دارد، به خاطر نداشتن کلکتور صدای اندکی از خود تولید میکند، اما اگر نمیدانید در زمان خرابی و شنیدن صداهای غیرطبیعی موتور چه اقداماتی باید صورت دهید، در ادامه همراه ما باشید تا نحوه صحیح تعمیر موتور کولر آبی را با هم برسی کنیم.
اجزای اصلی موتور کولر آبی
این اجزا شامل روتور، پوسته، هسته سیم پیچی، فولی کولر آبی و درب های بلبرینگی یا بوشی میشود.
آشنایی با ساختمان موتور کولر آبی
موتور کولر آبی از نوع سنجابی یا قفسی میباشد که در قدرت های مختلفی طراحی شده است. در واقع قدرت کولر آبی با در نظر گفتن حجم هوادهی آن انتخاب میشود. همانطور که اشاره شد موتور کولر آبی چون کلکتور ندارد از حجم، صدا و قیمت کمی برخودار است ولی عمر بیشتری هم دارد. موتور کولر دارای دو دور کند و تند هست که یکی هزار و دیگری هزار و پانصد دور در دقیقه است.
بخش الکتریکی کلید گریز از مرکز، روی بدنه موتور کولر قرار دارد و کابل ورودی برق و سرهای خروجی سیم پیچ ها به آن متصل است. موتور کولر در دورهای تند و کند، جریان های ۴ و ۲ آمپری کشیده و در صورتی که حجم هوا دهی کولر زیاد باشد، موتور سه فاز یک دور به کار میرود.
موتورهای دو دور کولر آبی
برای این که با روند تعمیر موتور کولر آبی بیشتر آشنا شوید، توصیه میکنیم اول انواع موتور را بشناسید. موتورهای دو دور خود دو نوع هستند. یعنی موتورهای دو دور با سیم پیچ راه انداز و موتورهای دو دور با خازن دائم کار.
در واقع هر کدام از این دورها برای خود یک سیم پیچی مجزا داشته که با خازن همراه است و سیم پیچی کمکی به شکل سری قرار گرفته است. وقتی که موتور کولر آبی در حالت کند یا تند قرار بگیرد، سیم پیچی اصلی دور با خازن و سیم پیچی کمکی در مدار قرار میگیرند. به همین علت است که به این موتورها، موتور با خازن دائم گفته میشود، برای این که خازن ها به صورت همیشگی در حال کار میباشند.
موتور کولرآبی با سیم پیچ راه انداز
انواع سیم پیچی موتور کولر آبی با سیم پیچ راه انداز شامل سیم پیچ راه انداز با چهار قطب، سیم پیچی دور کند، که شش قطب با سرعت هزار دور در دقیقه داشته و سیم پیچی دور کند که ۴ قطب با سرعت هزار و پانصد دور در دقیقه دارد. سیستم عملکرد موتور کولر آبی با سیم پیچ راه انداز به صورت موازی به همراه سیم پیچ دور تند روشن میشود. وقتی که سرعت موتور تقریبا به هفتاد و پنج درصد اسمی خود رسید، سیم پیچ راه انداز به صورت اتوماتیک، از مدار خارج میشود.
اگر دور موتور کولر آبی روی دور کند باشد، بعد از این که سیم پیچ و سیم پیچ راه انداز، راه اندازی شدند، دور تند وقتی که سرعت اسمی به هفتاد و پنج درصد رسید، دو سیم پیچ از مدار خارج و سیم پیچ دور کند در مدار قرار میگیرد. در آخر روتور با دور کند میچرخد. اگر دور موتور کولر روی کند باشد، بعد از این که کولر راه اندازی شد و وقتی کولر به سرعت اسمی رسید، هر دو سیم پیچی ها از مدار خارج شده و برای این که روتور با دور کند بچرخد، سیم پیچی دور کند در مدار قرار میگیرد.
تست خازن موتور کولر آبی
از دیگر مسائل مهم در تعمیر موتور کولر آبی، تست خازن آن میباشد. برای تست خازن کولر آبی روش های مختلفی وجود دارد که از جمله آن میتوانید خازن را از مدار برق جدا کرده و ولتاژ در خارن به وسیله پیچ گوشتی برسی کنید یا خازن را با مولتی متر تست یا برق خازن را قطع کنید.
علت داغ شدن موتور کولر آبی
داغ شدن بیش از حد موتور کولر آبی یکی از عمده‌ترین دلایل سوختن آن است. عوامل بسیار زیادی در خارج و داخل کولر روی داغ شدن موتور تاثیر گذارند که در ادامه مهمترین آنها را بررسی خواهیم کرد.
نوسانات ولتاژ جریان برق
وجود هرگونه نوسان در ولتاژ جریان اصلی برق حتی اگر به صورت جزئی هم اتفاق بیفتد، در داغ شدن موتور کولر آبی تاثیر گذار است.
گیر کردن پره‌های موتور
در صورت گیر کردن پره‌ها و ناتوانی آنها در چرخش صحیح، بخاطر وارد آمدن فشار بیشتر به موتور کولر شاهد داغ شدن آن هستیم. مهمترین دلیل گیر کردن پره‌های موتور، گیر کردن اجسام خارجی در پروانه کولر است. در نهایت باید از چرخش روان و بدون مشکل فولی کولر آبی هم مطمئن شوید.
گرم بودن بیش از حد محیط
این مورد در قسمت دلایل سوختن موتور کولر آبی به صورت کامل بررسی شد. از جمله دلایل این اتفاق میتوان به قرار گرفتن کولر زیر نور مستقیم آفتاب، خالی بودن مخزن از آب، اختلال در پمپ آب کولر، کهنه شدن پوشال‌ها، تنظیم نبودن شناور و … اشاره کرد.
کار کردن طولانی مدت کولر آبی
استفاده مداوم و روشن بودن یکسره کولر آبی فشار زیادی به موتور آن وارد میکند و در نهایت باعث داغ شدن بیش از حد و سوختن موتور کولر آبی میشود. در مرحله بعد باید از سلامت کلاچ کولر مطمئن شوید؛ این قطعه باعث کاهش استفاده بیش از حد و مداوم از کولر آبی شده و هزینه‌های نگهداری و تعمیر را کاهش میدهد.
خراب شدن یاتاقانها
این مورد یکی از مهمترین دلایل داغ کردن موتور کولر آبی است. در صورتی که یاتاقانها به دلیل عمر زیاد فرسوده شده یا به درستی روغن کاری نشده باشند، در عملکرد آنها اختلال ایجاد شده و فشار اضافی به موتور وارد میشود که این موضوع باعث داغ شدن بیش از حد آن خواهد شد.
روش های جلوگیری از داغ شدن موتور کولر آبی
از داغ شدن موتور میتوان با روش هایی مثل برسی ظرفیت ولتاژ، برسی ولتاژ ورودی به سیستم، برسی کردن اتصالات الکتریکی دستگاه، برسی یاتاقان ها و شفت های کولر آبی، برسی درستی نصب تسمه موتور و فن و همچنین کار ساده ای مثل حذف پوشش جانبی دستگاه با برداشتن آن میتوان از داغ شدن موتور کولر آبی جلوگیری کرد.
علت کار نکردن و تعمیر موتور کولر آبی
در این بخش علت کار نکردن کولر را برسی کرده و برای شما روش های تعمیر را توضیح میدهیم.
برسی واتر پمپ
برای این که کولر آبی را تعمیر کنید، واتر پمپ را از دستگاه جدا کنید و تست کنید. در صورتی که مشکل از واتر پمپ بود، باید آن را عوض کنید.
اختلال موتور دو سرعته
در این وضعیت هم برای تعمیر موتور کولر آبی، مثل روش قبلی موتور را جدا و برسی کنید. اگر موتور مشکل اساسی داشت، توصیه میکنیم که آن را به کمک یک متخصص، تعمیر یا تعویض کنید.
برسی سیم کشی کولر آبی
در صورتی که مورد قبل را امتحان کردید و مشکلی نبود، باید به برسی سیم کشی دستگاه بپردازید تا اتصال کوتاه نداشته باشد.
اتصال داشتن بدنه کولر آبی
علت ایجاد اتصال بدنه، میتواند سیم های رابط و مصرف کننده ها باند. از جمله مصرف کننده ها، واتر پمپ و موتور میباشد که شما باید هر بخش را جداگانه مورد برسی قرار دهید. اگر مشکل از مصرف کننده ها نبود، باید سیم کشی های دستگاه عوض شود.
روشن نشدن موتور کولر آبی
هنگامی که موتور و پمپ استارت نمیخورند، دو احتمال هست، قطع بودن فیوز یا قطعی نول و فاز اصلی. اگر فیوز سوخته باشد، نیاز به تعویض آن است. برای برسی قطعی فاز و نول، باید به برسی صفحه کلید کولر پرداخته و اگر مشکی داشت، آن را تعمیر یا تعویض کنید.
موتور صدا میدهد ولی کار نمیکند
در این وضعیت برای این که کولر آبی را تعمیر کنید، برای شروع خازن را برسی کرده و اگر مشکی در خازن بود، باید آن را تعویض کنید. ولی اگر خازن مشکی نداشت، سیم پیچ دور کند، تسمه، کلید، فن، سیم پیچ دور تند و .. را مورد برسی قرار داده و اگر نیاز بوده هر کدام از آنها باید تعمیر یا تعویض شوند.
دلیل باد گرم کولر آبی
یکی از اصلی ترین دلایل کار نکردن موتور کولر، شل بودن تسمه کولر است. حواستان باشد که تسمه کولر نباید خیلی شل یا سفت باشد. در صورتی که مشکل از تسمه بود، نیاز به رگلاژ کردن آن است. رگلاژ کردن تسمه یعنی همان شل یا سفت کردن تسمه و برای این کار باید چهار پیچ زیر دینام را باز کنید و اگر نیاز است که تسمه را سفت کنید، دینام را بالا کشیده و برای این که تسمه شل شود، باید دینام را پایین بکشید.
دلایل نیم سوز شدن یا سوختن موتور کولر آبی
موتور کولر آبی گاهی اوقات به خاطر فرسوده بودن و عمر زیاد دیگر کار نمیکند، در چنین حالتی راهی برای تعمیر موتور کولر آبی نبوده و فقط باید آن را با یک موتور نو تعویض کنید. اما اگر مدت زیادی از خرید موتور کولر نگذشته باشد، قضیه فرق میکند؛ همچنین این مشکل میتواند به خاطر کاربری نادرست موتور کولر آبی باشد که برای حل آن میتوانید از راهنمای خرید موتور کولر آبی کمک بگیرید. در ادامه به بررسی علائم و دلایل نیم سوز شدن موتور کولر آبی میپردازیم.
نبود آب کافی در کولر
گاهی دیده میشود که پمپ آب کولر کاملا سالم است ولی به خاطر نبود آب کافی، پوشال‌های کولر خشک میمانند. از جمله مهمترین دلایلی که سبب خالی شدن مخزن آب کولر میشوند میتوان به وجود شکستگی یا نشتی در مخزن، خرابی شناور، وجود گرفتگی یا نشتی در لوله ورودی آب به مخزن، کم بودن فشار آب شهری و … اشاره کرد.
تنظیم نبودن تسمه کولر آبی
شل یا سفت بودن تسمه هم باعث فشار آوردن به موتور کولر و در نهایت سوختن آن میشود. تسمه کولر آبی وظیفه انتقال انرژی مکانیکی موتور به پروانه کولر آبی را دارد. به محض اختلال در روند خنک سازی محیط و شنیدن صدای جیر جیر از کولر آبی به سلامت تسمه شک کرده و برای بررسی و تعویض آن اقدام کنید.
کار کردن زیر نور مستقیم آفتاب
در روزهای گرم تابستان با توجه به بالا بودن دمای هوا، دمای داخلی کولر آبی هم بالا رفته و احتمال آسیب به موتور کولر وجود دارد. استفاده از سایبان کولر آبی یک راه حل خوب برای جلوگیری از این مشکل است.
روغن‌کاری نکردن قطعات کولر
قسمت‌های مختلف کولر آبی به صورت مداوم در حال حرکت هستند و به همین دلیل شما باید قبل از روشن کردن کولر برای فصل گرما و به صورت سالیانه دستگاه را روغن کاری کنید. در صورت کار کردن کولر بدون روغن، بین یاتاقانها اصطکاک زیاد شده و این موضوع تاثیر زیادی روی افزایش دما دارد.
ریخته شدن آب روی موتور کولر
موتور مثل سایر وسایل برقی به آب حساس بوده و حتما باید در برابر آب محافظت شود. در بعضی موارد دیده شده که به دلایل مختلفی روی موتور کولر آب ریخته شده و در نهایت منجر به سوختن آن میشود. برای جلوگیری از این اتفاق حتما از عملکرد صحیح آبرسانی پوشال‌ها مطمئن شوید.
عیب یابی و تعمیر موتور کولر آبی
در صورتی که دینام یا همان موتور کولر آبی دچار سوختگی شود یا مشکلی داشته باشد، دیگر استفاده از این دستگاه ممکن نخواهد بود. به صورت کلی مشکلات موتور کولر در دو بخش مشکلات مربوط به بلبرینگ‌ها و پروانه و مشکلات مربوط به برق و سیم پیچی برمیگردد.
قسمت مربوط به برق سیم پیچی مواردی مثل روشن نشدن موتور کولر، بوی سوختگی، کار نکردن دور تند و … را شامل میشوند. از سوی دیگر موارد مربوط به بلبرینگ شامل نچرخیدن پروانه کولر آبی و مواردی از این قبیل بوده که در ادامه آنها را بیشتر بررسی خواهیم کرد.
روشن و خاموش شدن موتور کولر به صورت خودکار
جهت تنظیم جریان برق ورودی به موتور کولر یک اورلد قرار داده شده است که احتمالا دلیل خاموش و روشن شدن‌های کولر به آن مربوط میباشد، البته حواستان باشد که قطعه اورلود زمانی به مشکل میخورد که موتور نیم سوز شده باشد.
علت سروصدای موتور کولر
اگر صدا از خود موتور بیاید، احتمال دارد صدا به خاطر درگیر شدن پروانه خنک کننده با درپوش‌ها باشد، در این صورت یا فن تاب برداشته است یا مشکلی در یاتاقان وجود دارد. اما در صورتی که صدا مال خود موتور نباشد، باید دو طرف فن را باز کرده و لقی یاتاقانها را با گذاشتن چند واشر مخصوص برطرف کنید.
مشکل در سیم کشی کولر آبی
از دیگر دلایل کار نکردن موتور کولر و خرابی آن میتوان مشکل در سیم کشی و اتصالات کولر را در نظر گرفت. مثلا پلاتین کولر باید با دو پیچ روی درب موتورهای تک فاز به صورت عایق نصب شده و اتصالی با بدنه نداشته باشد. به همین علت در صورتی که بعد از بررسی همه موارد احتمالی و قطعات کولر، باز هم دستگاه مشکل داشت، توصیه میکنیم سیم کشی کولر را بررسی کنید.
خرابی خازن موتور
یکی دیگر از مشکلات رایج در موتورهای کولر آبی، خراب شدن خازن میباشد. کولرهای آبی دو دور دارای یک سیم پیچ اصلی و کمکی در کنار یک خازن هستند. خازن یکی از قطعات اصلی برای هر کولر آبی دو دوری است که به همراه سیم پیچ کمکی به شکل سری در مدار قرار گرفته‌اند و انرژی را در خود ذخیره میکنند. وجود هرگونه مشکل در خازن باعث بروز اختلال در کارکرد موتور کولر آبی میشود.
تشخیص خرابی خازن کولر
خراب شدن خازن کولر همراه با نشانه‌های مختلفی است که از جمله مهمترین آنها میتوان به این دو مورد اشاره کرد:
کاهش دور موتور
کاهش سرعت چرخش الکتروموتور از اتفاقاتی است که از خرابی خازن خبر میدهد. موتورهای الکتریکی از سیم پیچ‌های مجزا برای چرخیدن استفاده میکنند. در ساختار موتورهای دو سرعته یک سیم پیچ کمکی و یک خازن وجود دارد. وجود خازن و سیم پیچ کمکی در مدار باعث راه اندازی صحیح موتور کولر آبی شده و با وجود مشکل در این قطعات، باید انتظار کاهش دور موتور را داشته باشید.
تغییر شکل خازن
زمانی که تغییر شکل در خازن اتفاق می‌افتد، این معنی را میدهد که مشکلی برای این قطعه پیش آمده است. در صورت مشاهده این مورد باید سریعا برای تعویض خازن کولر اقدام کنید.